Transcript
Curtoisie, het klinkt als iets uit ver vervlogen tijden en dat is het volgens Kurt Van Eeghem ook. Hij raadt je dan ook aan alle etiquetteregeltjes overboord te gooien en introduceert drie up-to-date handvaten om als moderne mens hoffelijk te communiceren, iets wat op elk evenement goed van pas komt.
Dag Kurt, welkom in onze studio.
Goeiedag.
We gaan het vandaag hebben over curtoisie. Help me al even, want dat is al een woord dat...
Ja, curtoisie. Het is heel eenvoudig. Natuurlijk zit mijn naam Kurt er wel in, maar het heeft uiteraard…
Het komt daar niet vandaar?
Nee, het heeft dus te maken met hoffelijkheid. Curtoisie, courtesy in het Engels, ... Overal staat hof erbij, dus het heeft echt te maken met hoe er aan het hof werd geleefd. Curtoisie betekent hoffelijkheid letterlijk, dus de manier van zich tegenover anderen te gedragen, de manier waarop je met anderen omgaat, de hoffelijkheidsregels. Daar heb ik een lezing over, daar praat ik over, dat doe ik op duizend en één plaatsen, voor duizend en één verschillende publieken, en ik pas mij ook duizend en één keer aan want het is dus niet een vast verhaal maar het heeft vooral te maken met die etiquetteregels.
Hoe ben je daar eigenlijk bij gekomen om daar over te beginnen vertellen?
Heel simpel. Ik heb in 1984 - hallo, zo lang is het geleden - een reeks uitzendingen gemaakt voor televisie en die heetten toen Curtoisie, en die waren gebaseerd op hele oude etiquetteboekjes. En in die oude etiquetteboekjes daar staan regeltjes in die... Ja, van die vastgelegde, in de grond gewortelde, niet aan te tornen regeltjes die je moet volgen wil je behoorlijk gerespecteerd gedrag vertonen in het openbaar verkeer. Dat is natuurlijk ongelooflijke goeie stuff om leuke televisie rond te maken, maar op een bepaald moment ben ik daar ook over gaan nadenken. Toen dacht ik van 'ja, maar mensen volgen en kopen nog altijd etiquetteboeken'. Elk jaar verschijnen er etiquetteboeken en elk jaar kopen mensen dat en dan zitten ze daar naar te kijken, naar die regeltjes, maar daar kan je op dit moment bijna niets meer mee doen. Want onze wereld is zo veranderd, sneller geworden, totaal verschillende culturen bij elkaar, dat je aan die regels niet... Wie draagt er nog een hoed? Je kunt je hoed al niet meer...
Ik soms.
Maar goed, heel weinig. Je kunt die hoed al niet meer afzetten als je iemand tegenkomt. Die boekjes staan allemaal vol van dat soort zaken die versleten zijn. Ik geef een simpel voorbeeld. Als jij nu een verloofde hebt, dan loopt die verloofde volgens het etiquetteboek aan de rechterzijde en die verloofde is ook volgens elk etiquetteboek nog altijd een meisje. Om maar te zeggen hoe achterhaald het allemaal is. En één keer als je getrouwd bent, dan laat je haar links liggen. Da's een simpel voorbeeld. Het staat er niet zo in, maar daar kan je toch niets meer mee doen in 2014. Het is toch volledig uit de tijd. En dan dacht ik 'hoe kan ik dat nu gaan vertalen naar de mensen, want er is wel een grote behoefte aan hoffelijkheid'. Overal waar je komt dan zeggen de mensen 'zou er niet wat codering kunnen komen’, ‘kunnen we niet op een of andere manier...'
Hebben we daar nood aan? Aan regels om onze maatschappij meer te structureren?
Ja, absoluut. Er is een soort verruwing, en die verruwing is absoluut bezig. En die verruwing die wil men in de hand houden, maar dat doe je niet meer met die oude regeltjes, met die duizend en één verschillende opdrachtjes die daar gegeven worden. Daar heb je nieuwe codes voor nodig. Want kijk, er is internet bijgekomen, er is mailverkeer, sms, Twitter, ...
Ja, smsen... Al die korte afkortingen en zo verder...
Voila. Ook de manier waarop je aangesproken wordt: doei, hoi... Dan denk ik altijd 'jongens, dat slaat toch allemaal nergens op, dat kan anders. Hoe doe je dat?' En dan kun je natuurlijk gaan zeggen 'daar gaan we nieuwe regels voor maken', maar dat vind ik niet de juiste attitude. En daarom...
Want dan zit je binnen tien jaar weer met hetzelfde probleem.
Dan zit je binnen tien jaar weer met hetzelfde probleem, want het gaat ontzettend hard. En daarom probeer ik het te vertalen naar een drietal grote regels en heel mijn verhaal komt er op neer dat ik in eerste instantie natuurlijk ga vertellen 'waar komt het vandaan', dat je goed weet hoe het in elkaar zit, dat ik een hele geschiedenis vertel...
Maar het komt echt van de hoven.
Ja, het komt van de hoven. Daarom dat het ook verschilt. Want als bij ons het meisje rechts of links loopt naargelang dat ze getrouwd is, dat is bij een ander hof misschien net andersom. Echt waar is dat zo. Ook in Amerika waar men geen hoven heeft, daar heeft men een ratjetoe van alle kanten bij elkaar gepakt, maar het is in wezen kijken naar wat er aan het hof gebeurd. Wij zijn apen wat dat betreft voor onze regeltjes, wij apen apen na. En in ons geval, met ons hof, is dat redelijk letterlijk te nemen. Kortom, er zijn zeer veel flauwe, achterhaalde regeltjes en die vind je daar niet in terug. En toch is er behoefte aan die, zoals ik al zei, aan die hoffelijkheid, aan die… Een einde maken aan die verruwing. Hoe kun je dat doen? Hoe doe je dat met telefoonverkeer? Hoe doe je dat met sms-verkeer? Hoe doe je dat met mailverkeer? Daarvoor geef ik een bijzonder eenvoudige oplossing, maar echt heel eenvoudig. Ik geef ze gewoon drie regels, eigenlijk vier.
Kan je eens een tipje van de sluier oplichten?
Nee, dat is wat moeilijk. Ik ga heel mijn verhaal niet zomaar weggeven, want het blijft toch wel spannend en ik vind het net zo leuk om die spanning erin te houden en dat je dan… 'Maar wat voor regels zijn dat dan?' Die zijn natuurlijk veel algemener, maar je kunt ze toepassen op welke situatie dan ook. En daardoor kun je met mijn oplossing een heel eind verder komen, en kun je ook in de toekomst verder komen. En dat doe ik uiteraard op een manier dat het een beetje aangenaam wordt om naar te luisteren, met hier en daar een goeie grap erbij en dat soms ook een klein beetje... Het hangt ervan af, dat kan ook... Dat de mensen mogen meedenken en mee eraan werken en in... Het is heel breed. Ik pas mij ook aan aan het publiek.
In welke zin?
Als je jonge mensen hebt of je hebt oude mensen of je hebt mensen uit lagere klassen, je hebt mensen uit hogere klassen, je hebt mensen in de bedrijfswereld, je hebt mensen in... Elke keer kan dat verhaal van hoe je de ruimte indeelt,want daar gaat het eigenlijk om: hoe je de ruimte indeelt. Als je met twee samen bent, dan neem je van elkaar lucht af, letterlijk. En dus heb je codes nodig, afspraken nodig. Hoe gaan we die lucht nu onder elkaar verdelen? En jij wil niet graag dat ik met jou verkeerd omga, en laat ons dan eens dat als uitgangspunt nemen dat je dat ook niet met die ander doet. Dan zitten we al een heel eind. Dat is misschien al een kleine tip van de sluier die ik oplicht. Het heeft te maken met respect, en dan gaat die hoffelijkheid vanzelf wel komen. Maar er is nood aan , ik merk het, want bij elke lezing, zeker als ik terechtkom bij een iets ouder publiek, dan komt die eeuwige zorg van – en ook een beetje geklaag van 'vroeger was het toch allemaal beter', en dat probeer ik te weerleggen. Het was vroeger niet beter, het was veel minder complex.
Da's waar.
We zitten in een situatie nu, 2014, waarin alles veel complexer is en daardoor wordt het moeilijker en ingewikkelder. De mensen moeten veel meer opnemen in dat kleine hoofdje dat niet is meegegroeid met de tijd. We hebben nog altijd evenveel herseninhoud als pakweg de vijftiende eeuw of het jaar duizend. We moeten gewoon veel meer opslaan, we gaan veel sneller. Vergeetachtigheid wat dat betreft is geen vergeetachtigheid. Vergeetachtigheid is gewoon dat er veel te veel... Dat we dingen deleten om plaats te maken voor andere zaken. En als je in zo'n context gaat praten over hoffelijkheid, dan begrijp ik dat in die snelheid waarin alles moet gebeuren, dat mensen zeggen van 'nu even niet'.
Je hebt mijn nieuwsgierigheid geprikkeld.
Da's de bedoeling.
Als we nu die drie handvaten te weten willen komen, waar kunnen we terecht?
Dan is het heel simpel. Dan moet je dus zo maar gewoon even bellen naar Topspreker en da ga je... En dan kan je mij boeken. Dan kom ik het wel vertellen.
Ok, super. Dankjewel, Kurt, voor je komst naar de studio.
The pleasure is mine.
En u, beste kijker, bedankt voor het kijken en alweer tot volgende week.
