Transcript
Hoe ga je om met media? En hoe kom je naturel en overtuigend over als je een interview geeft? Allemaal vragen voor media expert Alain Grootaers.
Dag Alain. Welkom in de studio.
Goedemiddag.
Als ik een interview zie op tv, op het journaal bijvoorbeeld, dan zie ik vaak heel gestreste mensen die niet echt heel naturel overkomen. Hoe komt dat eigenlijk?
Wel, het hangt ervan af wie het is natuurlijk. Voor politici is een interview geven hun normale habitat, hun omgeving. Maar als het gewone mensen zijn of het zijn bijvoorbeeld bedrijfsleiders die niet vaak in media komen en die eens in de media komen omdat er op hun bedrijf iets gebeurt. Omdat er een staking is of omdat er een...
Meestal is het omdat het slechte nieuws is.
Omdat het slecht nieuws is inderdaad. Dan worden ze soms overvallen door die pers. Ze worden echt bijna met de rug tegen de muur gezet, ze zijn zenuwachtig, ze staan daar een beetje te wiebelen op tv en dan zie je onmiddellijk dat deze mensen geen training hebben gehad. Je begint daar als kijker in beetje aan te ergeren. Denk ik van: Man, legt het nu eens uit. Zeg wat je te zeggen hebt. Vaak komt dat er niet uit en dat is jammer.
En hoe begin jij er dan aan? Ik hoor je zeggen training, maar hoe gaat dat dan in zijn werk?
Wel, de bedoeling is natuurlijk dat iemand die ik ga trainen dat je niet ziet dat die getraind is.
Ja, want het moet natuurlijk naturel blijven.
Het moet natuurlijk blijven, het moet goede naturel hebben. We kijken eigenlijk eerst naar hoe die man of die vrouw communiceert. Hoe die, niet verbale communicatie, werkt hij of zij met handen? Of schudt hij of zij met het hoofd? Hoe zit die non-verbale communicatie in elkaar? Hoe zit die stem in elkaar? Heeft hij een vlakke stem die heel saai is? Of zit daar veel beweging in? Gebruikt hij die stem goed? Is die hoog? Is die diep? Daar gaan allemaal naar kijken en dan gaan we zien waar we bij moeten sturen.
Maar je behoudt wel de eigenheid van die persoon?
Wel, dat is mijn bedoeling om die eigenheid van die persoon te behouden en ik vind het ook niet erg dat die mensen een paar foutjes maken of dat die dingen doen die een professionele presentator niet zou doen. Het is niet de bedoeling dat die mensen omgaat vormen tot stand-up comedians of tot professionele presentators. Het is de bedoeling dat die mensen getraind worden om op een natuurlijke manier op een hoop vragen… het te gaan beantwoorden en ook wel om die te anticiperen. Want ik ga een stapje verder, ik leg de mensen ook altijd uit hoe een redactie werkt. Hoe een journalist werkt en hoe een journalist denkt, wat die in staat moet stellen eigenlijk om op voorhand al eens na te gaan denken over de vragen die zo iemand gaat stellen.
Kun je zo een aantal voorbeelden geven van hoe een journalist dan denkt?
Wel, bijvoorbeeld... een hele goede voorbeeld was enkele weken geleden, was er heel slecht nieuws bij Delhaize. Er ging een hele hoop mensen ontslagen worden en dan komt op een persconferentie. Daar zit dan de nieuwe CEO van Delhaize en op de vraag of van een journalist, wat een hele logische vraag is: u moet nu zoveel mensen ontslaan, had u dit niet eerder aan zien komen? Had Delhaize niet eerder in moet grijpen? Is dit niet in beetje te laat allemaal gebeurt? Die man stond mondvol met tanden. Dat kan natuurlijk niet en zeker niet voor een CEO van een grote groep als Delhaize en dat is een soort van vraag die je echt met ogen dicht had kunnen zien aankomen.
En die moet je dan ook concreet voorbereiden...
Die moet je natuurlijk concreet voorbereiden en zo goed voorbereiden dat als je gaat improviseren dat dat niet lijkt alsof je hebt voorbereid. Dat is eigenlijk... dat lijkt contradictorisch, maar dat is eigenlijk het belangrijkste vind ik van mensen die de pers te woord gaat staan, is dat ze eigenlijk naar een punt moeten komen waarbij ze zo goed zijn voorbereid dat je niet meer ziet dat ze zijn voorbereid, zo goed zijn getraind dat je denkt dat ze aan het improviseren zijn.
Maar als je zegt voorbereiding; hoe gaat dat dan in zijn werk? Betekent dat dan dat je het hardop gaat zeggen, dat je dat op gaat schrijven of dat je dat...?
Ja, absoluut. Wat we gaan doen in zo een training is dat ik eerst een klein theoretisch gedeelte waarin ik de werking van de pers uitleg. Hoe zit zo een redactie in elkaar? Heel veel mensen weten dat niet, die weten niet hoe zoiets werkt. Je kan je inleven in zo een journalist; waar komt die vandaan? Hoe is die uitgestuurd? En dan gaan al heel snel over naar praktische oefeningen en de praktische oefeningen zijn echt camera-oefeningen. Ik heb dan een camera bij, er staat een tv… een monitor.. en we gaan dus trainen, ofwel individueel ofwel in een groep, op situaties die zich kunnen voordoen, telkens met een specifieke situatie voor het beroep wat jij hebt of voor de functie die hij uitoefent binnen een bedrijf. En daar gaan we kijken hoe je daarop reageert en dan gaan we terugkijken naar de manier waarop je dat hebt aangepakt of vooral op de manier hoe je overkomt. Want de dingen die je zegt, inhoudelijk, is een ding… de manier waarop je ze zegt, is een ander ding. Dat zijn eigenlijk de twee dingen waarop we oefenen. Wat ook heel belangrijk is, zeker als je bijvoorbeeld door het journaal wordt geïnterviewd, is te gaan kijken hoe lang je praat. Veel mensen hebben de neiging om veel te lang te gaan praten...
En heel veel elementen erbij te halen...
Heel veel elementen bij te halen en dat is net wat een journaal niet wilt. Die willen het heel kort hebben...
Ja, bij voorkeur een quote of twee quotes, dat is het.
De tijd van een citaat van een quote op een journaal is teruggelopen tot 12 seconde maximum geloof ik.
Dan kan je al niet veel vertellen...
Dan kan je niet veel vertellen. Dus dat zijn dingen waar je op moet oefenen. Je boodschap kort en duidelijk brengen.
Om daar even op in te zoomen; kun je zo een tip geven? Je hebt 12 seconden, hoe begin je er dan aan, hoe krijg jij dat erin, je antwoord? Of wat je wil zeggen in ieder geval?
Wat je wil zeggen, hé! Het is heel moeilijk om de mensen tot de kern van de zaak te laten komen en daarover noemen op. Dus ik laat het eerst uitschrijven. Ik zeg: oké, wat wil je vertellen? Wat is je boodschap? En dan zeggen mensen: dit is mijn boodschap, dit wil ik gaan vertellen. Ik wil gaan vertellen dat het noodzakelijk is, laten we nu het geval Delissen nemen, om mensen te ontslaan. Het is een moeilijke boodschap; slecht nieuws brengen, maar ik moet dat gaan doen. Meestal gaan ze dan van alles erbij sleuren. Dan gaan we zeggen: oké, lees dat nu eens voor. We gaan die oefening doen, ik laat ze het op camera zeggen en ik ga timen. Meestal zitten ze aan een minuut, anderhalve minuut, en dan gaan we zeggen: oké, nu gaan we de boodschap terugbrengen tot 30 seconden; een halve minuut. Wat moet er uit? Dan gaan ze in functie van... wat een kern boodschap eigenlijk is, gaan ze beginnen te schrappen en op het einde hou je inderdaad de kern boodschap over die, denk ik in het geval van Delissen: nou ja, we moeten nu mensen ontslaan, jammer genoeg, maar anders gaat heel de Delissen failliet, bij wijze van spreken. Dat is dan die ene zin die uiteindelijk zal overblijven.
Dus vanaf het moment dat je eigenlijk weet: oké, er is een redactie onderweg om mij te komen interviewen, begin je met de voorbereiding van dat soort dingen.
O, absoluut. Er zijn ook een paar technieken die ik ook aanleer, niet alleen om op camera te spreken, maar ook om met de pers om te gaan. Om nee te durven zeggen. Of om te durven zeggen...
Wat met de kritische vragen? Soms heb je zoiets van ...
Nee, daar moet je echt door de zure appel bijten. Je mag nooit vragen ontwijken, tenzij je een politicus bent; die zijn daar professioneel mee bezig met vragen te ontwijken, bij wijze van spreken, maar...
Ik bedoel niet zozeer vragen ontwijken, maar bijvoorbeeld als je zegt: ja, kijk dat er iets waar ik niet op in wil gaan, op dit onderwerp om welke reden dan ook. Je hebt het informatie niet, je kan of mag ze niet delen...
Dat hangt af van de situatie waar je inzit. Elke situatie is anders, maar je moet altijd eerlijk communiceren. En soms is dat moeilijk, want je wilt dingen soms misschien verborgen houden of je denkt dat het slecht is voor het imago van mijn bedrijf of van mijn organisatie. Toch zeg ik: neen, communiceer. Communiceren wat je wilt communiceren, maar blijft communiceren en draai niet rond de pot. Mensen hebben dat heel snel door. Als het slecht nieuws is, geeft het slecht nieuws en zeg waarom. Probeer dat uit te leggen. Dat is heel belangrijk. Dat is in het geval van crisiscommunicatie, is dat zo; is dat van allergrootste belang.
Alain. Bedankt voor je komst naar de studio.
Graag gedaan.
En u, beste kijker. Bedankt voor het kijken en alweer tot volgende week.
