Transcript
The Night of the Proms trok sinds de eerste editie in 1985 al meer dan 10 miljoen bezoekers. Wat is het geheim van dit succes? Ik vraag het aan organisator Jan Vereecke.
Dag Jan, welkom in de studio.
Goeiendag.
31 edities, meer dan 10 miljoen bezoekers ondertussen. Een vraag die je waarschijnlijk al heel vaak hebt gekregen, maar wat is nu het geheim van The Night of the Proms?
Je zoekt ontspanning als je naar een concert of een evenement gaat. Je zoekt emotie, je zoekt verwondering, verrassing... Het liefst aangename verrassing. Ontdekking. We proberen die ingrediënten daar elk jaar in te bouwen. Het ene jaar zal dat ongetwijfeld wat beter lukken, of zal de klemtoon wat meer naar links of naar rechts liggen dan in de andere jaren, maar het is zeker ook makkelijker wanneer je het nog nooit hebt gezien. We hebben dat gemerkt vorig jaar in de Verenigde Staten. We hebben voor het eerst een nieuw publiek aangeboord, We hadden dat kort daarvoor ook gemerkt in Polen. Een paar maanden ervoor voor het eerst in Polen. En een publiek wat nog nooit Night of the Proms heeft meegemaakt, is gemakkelijker te overtuigen dan mensen die al vele edities hebben gezien.
Maar is het ook niet moeilijk dan in zo'n nieuwe markt? We zijn nu over die nieuwe markten bezig. Om mensen daar überhaupt naar de zaal te krijgen?
Dat is daar dan de grote uitdaging. Het voordeel is wel: als het dan lukt, dan is de respons zeer positief en het enthousiasme groter dan hier. Als we hier een uitstekende editie hebben, gaan de mensen zeggen: "het is zeer goed, maar dat is ook waarom we hierheen komen. Omdat we hopen dat het weer zeer goed zal zijn". En gelukkig komen de mensen terug met een rugzakje vol met topmomenten. Mensen die het hebben meegemaakt zullen zich bijvoorbeeld Bocelli wellicht herinneren. Of ik noem maar willekeurig wat voorbeelden: The Pointer Sisters, of Shaggy, of Seal...
Dat zijn natuurlijk wel topmomenten.
Voilà, en die komen wellicht ook aan met de verwachting: "de show die we nu gaan meemaken gaat dat allemaal bevatten en méér".
Uiteraard meer, ja.
Dus dat is wel lastig. Om zulke hoge verwachtingen in te lossen. We doen ons best, maar uiteraard kunnen wij niet de topmomenten van al onze vorige edities elke keer in één keer overtreffen.
Misschien is dat nog een idee: alle topmomenten een keer samenbrengen.
Ik denk dat die tickets zeer duur gaan worden.
Dat zou kunnen. Maar laten we eens eventjes helemaal teruggaan naar het begin. Want hoe zijn jullie er eigenlijk mee gestart?
Eigenlijk 30 jaar geleden, dus in 1985. Jan van Esbroeck en ikzelf waren student aan de UFSIA. En daar leefde eigenlijk al het idee om iets te doen met klassieke muziek en studenten. Een beetje gemodelleerd naar The Last Night of the Proms in Engeland. Origineel was het eigenlijk zelfs de bedoeling... Dat was nog van voor ik er iets mee te maken had... Om het in de Stadsfeestzaal te doen, toen het nog een feestzaal was, voor in principe enkel UFSIA-studenten. Daar is om heel veel redenen nooit iets van gekomen. En op een keer heeft Jan van Esbroeck mij gevraagd: "waarom doen we dat niet samen?" Los van de studentenvereniging omdat dat sowieso een groot risico ging zijn Het moest lang op voorhand gepland worden. Wat eigenlijk studentenverenigingen doen: Die plannen alles en doen alles ook binnen een academiejaar. Dit oversteeg dat allemaal. Dus zijn we daar aan feite met ons tweeën dan maar aan begonnen. Ik heb in een onbekend moment "waarom niet?" gezegd. Ik weet niet of ik dat nu nog zomaar zou zeggen. Je moet zoiets ook maar eens doen op het moment dat je er niet te hard over nadenkt.
Ja? Want je neemt daar wel een serieus risico.
Zeker weten, en wellicht omdat we het niet voldoende beseften, hebben we het ook genomen. Kijk, als je dan helemaal gaat doorrekenen, en gaat nadenken over: "wat zijn de mogelijke gevolgen?" Dat je het dan misschien ook gewoon niet doet. Ik herinner mij één bepaald moment... Dat is inderdaad dus meer dan 30 jaar geleden, dat ik mij bedacht: "oké, als dit niet lukt, dan ga ik daar een tijdje voor moeten werken". Onze eerste editie was ook vol. Meer dan 13.000 mensen in het Sportpaleis
Dat is al wel knap voor een eerste editie. Hoe verklaar je dat je dat vol hebt gekregen?
Ik denk niet dat we het ooit gaan kunnen verklaren. Je moet bedenken dat wij toen geen samenwerking hadden met de openbare omroep. Dus geen trailers om dat aan te kondigen. Ik heb zelf... - en die is blijkbaar nog online te vinden - één passage gehad in Kunstzaken, op een donderdagavond. Bij Betty Mellaerts, een kort interviewtje. En zaterdag was het concert. Dus toen was ook al alles verkocht. Het was niet alsof wij een radiocampagne hadden. Om één of andere reden is er toch een soort buzz ontstaan. En na mond-op-mond-reclame is men toch voor dat idee gevallen, en wou men dat wel eens proberen. En ik herinner me bijvoorbeeld het verhaal van de mama van Jan van Esbroeck, die zich herinnerde dat men stapte op de tribune, men zocht hun plaatsen en keek rond. En men zag eigenlijk allemaal positief ingestelde mensen, die zeiden: "kom, we zijn hier toch niet alleen om dat eens te proberen". "Eens zien wat dit wordt." Eigenlijk een positieve ontdekkingsmentaliteit.
Maar dat is wel heel goed uitgedraaid.
Dat is niet slecht uitgedraaid, neen. Alhoewel, als we eerlijk gaan zijn en we zouden al onze concerten goed gaan vergelijken, dan was het eerste tegelijkertijd misschien wel de beste, omdat het iets nieuws heeft helpen creëren en bevestigd heeft dat het kon, tegelijkertijd op alle andere aspecten zal het het slechtste zijn wat we ooit hebben gedaan. Maar daar is natuurlijk bewezen dat een formule aan kon slaan. En nogal nadrukkelijk. Collega Jan moest nog zijn thesis maken. En hij heeft het kader van die thesis gemaakt over cultuursponsoring en specifiek over Night of the Proms. We hebben een enquête gehouden onder alle mensen die een ticket hadden gekocht. Om te beginnen hadden we meer dan 50% respons op die enquête, wat al sensationeel is.
Dat is gigantisch.
Dat is gigantisch. Toen was het ook nog niet online, hè? Het was 5 of 6 recto verso bladzijden. Met bolletjes in te kleuren of commentaar te geven.
Dat is nog wel wat opoffering dan.
Voilà, er zat wel een voorgefrankeerde envelop bij. Voor een bepaalde bestemming, dus gelukkig was het kosteloos, maar toch was het wel wat moeilijk. Maar dus meer dan 50% respons. Wat al duidt op een grote betrokkenheid. Dat doe je niet als je het maar niets vindt. En de respons was dermate positief en de belangrijkste vraag was wellicht: "komt u volgend jaar terug? Ja of neen". En de op één na belangrijkste vraag was: "indien ja, met minder mensen? Met evenveel mensen? Met meer mensen? Met veel meer mensen?" En gezien de antwoorden op die twee vragen... Namelijk overwegend "ja", En daarna waren er zeer weinig die zeiden: "met minder mensen" of "met evenveel". De meesten zeiden: "we gaan mensen meebrengen". Toen hebben we het aangedurfd om in jaargang 2 twee concerten te doen. En ik herinner mij nog dat er mensen kwamen na de persconferentie van '86 van de tweede editie, waarbij we twee concerten aankondigden. Die kwamen naar ons en zeiden: "kijk, met alle respect: nu weten we het. Een jaar geleden dachten we dat jullie gek waren, maar nu zijn we zeker. Twee shows, dat moet je echt niet doen". Maar wij wisten beter. Wij hebben vertrouwd op het marktonderzoek. Terecht, want het was ook twee keer vol.
En toen is de bal aan het rollen geraakt?
Toen is de bal aan het rollen gegaan. Het blijft wel zo dat de ontwikkeling van zoiets... Zeker in ons geval: er moet wel wat gelukkig toeval zijn ook. Ik denk bij een succesvolle onderneming: sowieso heb je regelmatig een flinke dosis geluk nodig. Natuurlijk op zich ook een leefbaar plan, enzovoorts. Maar als je teveel tegenslag hebt zal het ook nooit lukken.
Als je nu terugkijkt op al die edities. Zijn er ook dingen gelopen die je liever niet zo had? Valkuilen waarvan je zegt: daar kunnen andere organisatoren nog wel iets van leren? Zeer veel misschien?
Ik ben bijvoorbeeld eens het slachtoffer geworden... En ik ben er met mijn ogen open ingelopen. In de val van een oplichter, een Fransman.
Die wilde jullie naar Frankrijk halen?
Ja, dat heeft hij ook gedaan en dat heeft ons zeer veel geld gekost. En het heeft hem 4 jaar gevangenisstraf opgeleverd. Dus ik ben daar te enthousiast en uiteindelijk ook te naïef in geweest. Het is maar een dikke 10 jaar geleden, hè? Dus het is niet dat ik nog echt heel groen achter mijn oren was. We hebben ook één keer... Daar kon niemand iets aan doen, een helaas tragisch ongeval gehad met een crewlid die bij een afbraak gevallen is en dat niet overleefd heeft. Zeer tragisch en een schok voor iedereen. En natuurlijk ook vooral voor zijn familie. Hij was getrouwd en vader van twee kinderen, dus... Ja, het leven is zoals het is, en soms ook wel eens heel pijnlijk.
Voor de nieuwe editie gaan jullie heel wat veranderingen doorvoeren.
Ja, daarnet heb ik gezegd: het is makkelijker om in een nieuwe markt... Mensen die dat nog nooit hebben gezien of misschien één of twee keer... Om die te verrassen. Positief te verrassen. Hier bij ons in België en vooral in Vlaanderen hebben wij al... Ik heb het laatst eens opgeteld... Bijna 5 miljoen mensen over de vloer gehad. Dus alle Vlamingen zijn bij wijze van spreken gemiddeld één keer geweest gelukkig. In de praktijk zijn het er natuurlijk een paar honderdduizend die op verschillende keren zijn geweest. En het went natuurlijk ook wel een beetje. De formule aan de basis heeft een orkest, en dat is nu al vele jaren hetzelfde orkest en dat is de essentie van de show, dus dat gaan we niet veranderen. We hebben ook 30 jaar lang dezelfde presentator gebruikt, 25 jaar dezelfde dirigent. Er is ook elke keer een koor en een aantal solisten, en die wisselen elk jaar. Waar het podium nu staat, staat het ook al heel lang. Dus er zijn een aantal gegevens die vast zijn die ertoe kunnen leiden dat mensen zeggen: "ja, ja, ik heb het al gezien. Ik ben er nu een paar keer geweest. Ik ga eens iets anders doen". Dus dat is logisch, begrijpelijk. En dat mensen daardoor misschien ook niet beseffen dat wij de laatste jaren, zeker de laatste 5 jaar, inspanningen hebben geleverd om ons format te actualiseren en naar vandaag te brengen. En we hebben het gevoel dat dat nog niet voldoende is doorgedrongen bij het publiek en de publieke opinie, voor zover die zou bestaan, dat we dat dit jaar nog wat radicaler willen doen. En we hebben een denkgroepje bij elkaar gebracht, van vooral jonge mensen en de oefening gedaan: "wat als we nu nog nooit Night of the Proms gedaan hebben". Maar we denken dat dat een goed idee is. Hoe zouden we dat nu aanpakken? En daar zijn een aantal ideeën uit voortgekomen. En eigenlijk had ik me op voorhand voorgenomen om te zeggen: "goed, als we het signaal nog duidelijker willen geven dan moeten we ook een streep durven trekken onder een aantal geplogenheden". Een nieuwe dirigente en een nieuwe presentator, na 30 jaar. Er is een ander koor. Jongere artiesten. En we proberen duidelijker te maken: "Night of the Proms is niet onderweg om de Golden Years van de toekomst te worden".
Maar ben je dan ook niet bang dat de magie er meer vanaf zou kunnen gaan op die manier?
Nee, eerlijk gezegd niet. Als ik de reactie zie in nieuwe markten, dan ben ik er zelf van overtuigd dat we eigenlijk nog maar begonnen zijn. Er is nog heel veel te doen, maar tegelijkertijd was het ook hoog tijd om onszelf juist te herbronnen. Maar de impact van een groot orkest wat put uit repertoiren van 200-300 jaren geleden, zowel als eigenlijk toont dat er weinig nieuws is in de hedendaagse muziek... Gelukkig nog wel veel nieuwe muziek, maar die toch zeer duidelijk hoofdzakelijk de wortels vindt in een traditie van een paar honderd jaar. Die sterkte, dat kunnen tonen met heel veel middelen. Met heel veel muzikanten die met liefde musiceren. Niet voor niets is het werkwoord 'muziek spelen'. Ons orkest zit niet tegen de goesting te spelen, maar die doen dat met heel veel enthousiasme en heel veel energie. Dat blijft werken. Dat blijft mensen enthousiasmeren. Dat blijft een zeer sterke emotionele drager. Eigenlijk zijn wij volgens mij verkopers van emotie. Marchands van emotie. En mensen komen naar Night of the Proms en naar andere concerten om hun emotionele batterijen met positieve energie op te laden. Je wil eens... Daar mag een traan bij zijn. Daar moet een lach bij zijn. En daar moet feest zijn. Je moet uitgenodigd worden om misschien toch eens recht te staan, en ook al denk je dat je niet kan dansen, je toch laten meedrijven door de muziek, als die ritmisch en een beetje opzwepend is. Dus dat proberen we er allemaal in te steken, en wellicht dit jaar nadrukkelijker dan de vorige jaren en met frissere muziek.
Om af te sluiten: wat zijn de ambities van Night of the Proms?
Ambitie 1 is: de volgende 30 jaar. Hier en in Duitsland. Dat is één. Twee: we gaan volgend jaar naar Zweden en naar Polen. Polen voor de derde keer, Zweden voor de tweede keer. Dat proberen we daar ook tot een succes te maken. En we gaan volgend jaar voor de tweede keer naar de Verenigde Staten. En in de Verenigde Staten hebben we echt nog wel iets te bewijzen. Dus dat is een grote uitdaging, maar de reacties van vorig jaar waren dermate positief dat we ook zeer gemotiveerd zijn om het absoluut te proberen een succes te maken.
Oké Jan, heel veel succes daarmee.
Dank je wel.
En u, beste kijker: bedankt voor het kijken en alweer tot volgende week!
