Transcript
To PowerPoint or not to PowerPoint; dat is de vraag. Ik praat er over met Otto Wijnen.
Dag Otto, welkom in de studio. We gaan het vandaag over PowerPoint hebben. Heel wat sprekers hebben er een haat-liefdeverhouding mee. Waarom zouden we PowerPoint überhaupt nog gebruiken?
Dat is een hele goeie vraag. Kijk, we hebben natuurlijk een hele tijd gehad dat we PowerPoint niet gebruikten. Dat we elkaar gewoon verhalen vertelden...
In grotten, tekeningen maken.
Precies. Verdraaid, als je er zo over nadenkt,is een grottekening de eerste PowerPoint.
In bullets.
In het begin van het interview heb je meteen de spijker op zijn kop. Geweldig. Maar dat is natuurlijk een ding; van origine zijn wij verhalenvertellers, we zitten rond het vuur en we dragen kennis over. En degenen die goed luisterden, die overleefden, want die leerden dan van de mensen die buiten wat hadden opgestoken. En de mensen die daar niet bij zaten, die niet goed konden luisteren naar die verhalen, die hebben het uiteindelijk niet overleefd, want die wisten niet dat ze bij die leeuw weg moesten blijven, zal ik maar zeggen. Dus van origine zit het in ons systeem dat wij verhalenvertellers zijn. En op een goed moment kwam daar natuurlijk het schoolbord bij, en een variant daarop was de overheadprojector.
Waar is de tijd….
En anders maakte de professor dat mooi thuis allemaal klaar, en dan legde hij dat de een na de ander op. En van daaruit ontstond op een gegeven moment, toen we het projectiebeeld kregen, de beamers, PowerPoint. Het heeft een enorme vlucht genomen. En dat komt doordat het heel fijn is, dat als je niet helemaal zeker weet waar je het over moet gaan hebben, of hoe je het moet onthouden, dat je dan die bullets hebt om te volgen, want dan heb je mooie structuur. Dus wat er gebeurd is, is dat er een middel wat oorspronkelijk bedoeld is om jouw publiek eenvoudig dingen in stukjes aan te reiken, is verworden tot een spiekbriefje voor de spreker om te weten waar hij gebleven is in het verhaal. Die shift; het zou mooi zijnals we dat weer terug kunnen brengen. Dat je het gebruikt als hulpmiddel om jouw informatie over te brengen naar je doelgroep. En of dat nou brokjes informatie zijn, of soms in bullets... Ik heb niks tegen bullets.
Het mag wel?
Tuurlijk mag het. Bullets is hele krachtige manier om hele compacte informatie...
Maar dan misschien geen volzinnen erachter.
Uiteraard. Dat spreekt voor zich.
Ja.
Nou goed, ik mag toch aannemen dat de mensen die hier naar kijken, en naar luisteren ook een beetje bewust zijn van het gebruik van PowerPoint en dat dat tegenwoordig anno 2018...
Hangt er vanaf in welk jaar mensen ernaar kijken.
Precies. In dit jaar is het niet meer bon ton om sheets vol te schrijven met hele volzinnen. Nee, maar gebruik het voor bullets. Beperkt. En gebruik het voor beeld, voor emotie. Want daar is het bij uitstek een medium voor.
Maar is het dan gewoon - dat is wat ik probeer te doen - ik gebruik het gewoon soms als sfeerbeeld. Dat ik erbij zet. En niet meer dan dat.
Absoluut. Een mooie beamer, ja. Dus dat is het, daar is het perfect geschikt voor.
Maar moet je het dan gebruiken? Want je kunt het dan toch evengoed ook zonder doen.
Absoluut. Nee, maar goed, dat spreekt ook voor zich. Als jij je verhaal voorbereidt... Mijn stelregel is, bereid het voor alsof je geen beamer hebt. En kijk dan vervolgens welke beeldenje eventueel nodig hebt om iets uit te leggen. Kijk, als jij het gaat hebben over een glasvezelnetwerk in jouw regio, dan zou je gek zijn, als je niet even een overzichtskaart laat ziet van, daar zitten de hoofdverbindingen, en we moeten dit stukje nog afleggen. Dan kun je in één plaatje duizend woorden vatten. Dat blijft overeind.
Maar dan voegt het iets toe.
Precies.
Daar zijn we dan door.
Mooi. Dames en heren, dank u wel voor het kijken naar deze aflevering.
Nee, wacht, wacht, want je hebt ook nog een boek geschreven. Uiteraard. Mijn achtergrond is dat ik als energizer, als entertainer, op congressen sta met een fakespeech.
Ja, want ik las ergens, de kleinste energieleverancier van Nederland.
Ja, dat is mijn pay-off. Ik breng de energie en de lach op congressen. En vanuit de rol als fakespeaker met mijn fakespeech. Dan zie je dus hoe de sprekers voor je daar staan. En dat is de ene keer de accountmanager, maar de andere keer is dat de CEO of iemand anders uit het MT. En daar zitten kanjers tussen, laten we dat voorop stellen. Maar helaas zie ik toch echt ook heel veel dat we daar iemand neerzetten, die de avond van tevoren blijkbaar nog iets in elkaar heeft geprakt en daar wel even z’n verhaal houdt. En dat verbindt niet. Die man, of vrouw; ze staan daar vaak een verhaal op te dreunen. Niet vanuit het hart, niet vanuit het verbinden. En daar heb ik me over verbaasd. Dat ik denk, hoe kan dit. Er wordt een evenement georganiseerd, er worden van heinde en verre klanten of medewerkers naar een bepaalde locatie gehaald, het mag wat kosten, de catering, de uitnodiging, de video-animaties, alles is verzorgd. En dan is net die speech waar het eigenlijk om gaat, die speech van die directeur, die is op een verloren zondagmiddagzijn er eventjes wat punten bij elkaar geschreven. En, ja, dat vind ik zonde. Want juist zo’n moment is het ultieme moment om als leider, om je leiderschap te laten zien. Om te laten zien waarom het de moeite waard is om met jou mee te gaan, om jouw plan te volgen, om jouw bedrijf te volgen. En ik ben ervan overtuigd dat als iemand dat goed doet, dat je dat terug ziet in ziekteverzuim, uren, gewoon in rendement.
Maar zit het dan gewoon in voorbereiding?
Alles.
Ja?
Alles. En eerlijk is eerlijk, ook aanleg. Ik bedoel, zijn mensen die een begenadigd spreker zijn en die de lach aan hun broek hebben hangen, of die een charisma hebben waar je tegenaan kan leunen. Die zullen we iets minder voor te bereiden. Maar voor de gewone mensen zoals jij en ik, wij zullen echt moeten voorbereiden.
En hoe doe je dat dan? Is dat dan echt uitschrijven wat je wil vertellen?
Nou ja, goed, de essentie... en dat staat natuurlijk ook in het boek...
Een volgende keer.
Ja, oké.
Anders gaan onze kijkers natuurlijk niet...
Help! Ik moet spreken. De pennenvrucht van tien jaar lang op het podium staan en het volgen van een aantal opleidingen. Onder andere ook in Amerika, The World Greatest Speaker Training. Mag ik hem je aanbieden?
Ah, dank je wel.
Alsjeblieft.Als je hem zult lezen, dan zul je daarin ook mijn MILOE-model tegengekomen.
Het wat?
Het MILOE-model. Met een E op het eind.
Ja, ik had meloen…
Nee, nee. Het MILOE-model. Dat is eigenlijk mijn handreiking hoe je een speech kunt voorbereiden, hoe je een presentatie kunt voorbereiden. Met of zonder PowerPoint. En dat begint met de M van mentale voorbereiding, dat je te-uit-en-te-na uitpluist wie er nu tegenover jou in die zaal zit. Kennis van je publiek is belangrijker dan kennis van je vakgebied.
En het heeft dan te maken met dat je niet te moeilijke dingen gaat vertellen, maar ook niet makkelijk, bijvoorbeeld?
Dat. Maar ook: wat is hun pijn en waar biedt jij de oplossing voor. Of, hoe kun jij die pijnoplossen voor ze. Om een voorbeeld te geven, ik mocht een keer een serie doen voor bakker, en ik voelde me daarin wat onzeker. Bakkers, dat lijkt me een moeilijk publiek. Wat beweegt hen, wat speelt er voor hen? En toen heb ik letterlijk de telefoon gepakt,ik heb drie bakkers gebeld en gezegd, kan ik een keer langskomen. Ik ben bij drie bakkers op bezoek geweest en daar me verdiept in wat bij hen speelt. Met als gevolg dat ik meer verbinding met ze had op het moment dat ik voor hun neus kwam te staan. Dat kun je natuurlijk niet voor elke willekeurig, korte, eenmalige speech doen. Maar alleen al even bellen met iemand die in de zaal zit en vragen van goh, ik mag volgende week bij u voor de zaal staan, wat beweegt u, waarom komt u daar naartoe, wat hoopt u te halen, wat speelt er in uw branche? Daar wordt je speech al meteen een factor honderd keer beter van. Dus mentale voorbereiding, het verzamelen van gegevens. Maar ook zoiets basaals als, wat voor een projectiebeeld heb ik als ik slides wil gebruiken. Is dat 16 × 9, is het een opzichtprojector, staat er een projector aan de andere kant? Heb ik te maken met twee schermen aan weerszijden? Al dat soort dingen zorgen ervoor dat je daar niet binnenkomt en dat je overvallen wordt door de situatie. Allemaal heel praktisch. Inhoudelijke voorbereidingen. Dan kom je op wat jij zei: hoe bepaal je je structuur? Verleden, heden, toekomst.Of je probeert een cirkel rond te maken. Ik gebruik de krantenkopmethode. Dat is eigenlijk de structuur van een oude krantenkop. Je zorgt dat je de interesse weet te wekken. Je geeft een noodzaak aan. Het tijdspad waarin het zich plaats gaat vinden. Hoe ze kunnen reageren. En het doel van het verhaal. INTRO: interest-need-time-respons-objective. En dan ga je de inhoud in, met storytelling. En uiteindelijk geef je de details voor de mensen die daar op zitten te wachten. Die willen precies het naadje van de kous weten. En dan sluit je af met een goeie call to action. Als je de inhoud hebt bepaald, dan ga je naar de lichamelijke voorbereiding. M, I L, zitten we al op. Lichamelijke voorbereiding. Presenteren is een fysiek iets. Wij denken heel gauw vanuit de taal, vanuit het spreken, maar het is een fysiek iets. Je doet het met heel je lichaam. In dat hele lichaam neem je mee dat podium op. Dus vandaar, lichamelijke voorbereiding. Repeteer staand, zoals je daar ook op het podium staat. Kijk hoe breed is het podium, heb ik de ruimte? Want als je bijvoorbeeld de ruimte hebt, en je vertelt iets over wat vroeger gebeurde, dan kun je het beste voor de kijkers thuis links op het podium gaan staan. Want dat is in beeldtaal het verleden. Ga je naar de toekomst toe, dan kun je naar rechts voor de kijkers.
Als je op een kleine sokkel staat, wordt dat gevaarlijk.
Nou ja, het kan wel zijn dat de presentatie daar heel interessant van wordt. Maar dat soort dingen. Dus, lichamelijke voorbereiding. Dan ga je naar opvoering, de O van opvoering. Hét moment. Zie het ook als een opvoering, hè. We denken...
Dat doet me zo aan de schoolbanken denken.
Dat mag, dat is voor jou. Denk bijvoorbeeld eens aan de vergelijking, als je zou moeten gaan zingen. Als ik jou nu zou vragen, je moet over een week voor een zaal zingen, wat zou je dan gaan doen?
Wegrennen.
Dat is één oplossing. Maar stel dat dat geen optie is, wat zou je dan werkelijk gaan doen?
Oefenen.
Oefenen. Hoeveel keer denk je wel niet?
Als het over zingen gaat, zeer veel.
Precies. Maar in ons hoofd denken we, als we gaan zingen,dan gaan we oefenen. Maar als ik je nou zou vragen, kom je volgende week even langs om een woordje te houden? Jij zal het waarschijnlijk wel doen, maar elk ander zal misschien zeggen: onderweg in de auto, kijk ik wel even.
Ik wou net heel eerlijk zeggen: onderweg in de auto...
Hou dat beeld maar even open. Ik ben helemaal de draad...
We zaten bij de opvoering.
Bij de opvoering. Zie het dus als een opvoering. Bereid je er ook op voor, zorg dat je mentaal uitgerust bent, op tijd naar bed. Zorg ervoor dat je van tevoren goed gedronken hebt. Zorg ervoor dat je op het moment eventjes je zelf oppompt om wat energie in je lijf te krijgen. En dan voldoende tijd hebt om je ademhaling naar beneden te krijgen. Er zijn mensen die het fijn vinden om eventjeseen momentje van stilte te hebben voor zichzelf, even in hun lijf te komen, te centreren, en dan dat podium op. Dat is de opvoering. Zorg ervoor dat je er video-opnames van maakt zodat je het namelijk achteraf kunt evalueren. En dan is het MILOE-model compleet. Dat laatste zie ik ook niemand doen. Maar als je in staat bent...
Nee, want dan zijn we blij dat het achter de rug is...
Precies.Maar goed. Het resultaat van als je het aandurftom video-opnames te maken, dat is een, en ze dan vervolgens ook nog met liefde voor jezelf terug te kijken, dan heb je het model van groei te pakken want dan kun je jezelf naar het volgende plan tillen. Ik heb in het boekje bijvoorbeeld het evaluatiewiel opgenomen. Daarin kun je kijken: hoe scoor ik op alle facetten die met spreken te maken hebben. En bepaal dan voor jezelf drie dingen waarvan je zegt, oké, de volgende keer, die drie dingen waar ik zo slecht op scoor, bijvoorbeeld de interactie was niet goed, of mijn intonatie is niet goed, of ik sta verkeerd, noteer dat en neem dat dan mee voor de volgende keer en zeg: op die drie punten ga ik letten. De rest laat je voor wat het is, alleen die drie punten. En zo kun je stapje voor stapje groeien. En het evaluatiewiel, dat is zo’n cirkelmodel, kan zo groot mogelijk worden.
Oké, Otto, mensen die het boekje willen kopen; waar kunnen we het krijgen?
Helpikmoetspreken.nl.
Dat heb je goed bedacht.
Ja, moeilijker dan dat wordt het niet.
Oké, Otto, dank je wel voor je komst naar de studio.
Jij super bedankt.
In u beste kijker, bedankt voor het kijken en alweer tot volgende week.
